Wat is interactieve zelfhulp en waarom werkt het?

In vroeger tijden kon men als behandeling voor psychische klachten vrijwel alleen terecht bij de beroemde, maar omstreden, psychoanalyse van Sigmund Freud.

Later, in de jaren zestig van de vorige eeuw, ontwikkelde een Amerikaanse psychiater een revolutionaire nieuwe theorie. Een theorie waarop tegenwoordig de meeste behandelingen gebaseerd zijn: de cognitieve gedragstherapie.

De nieuwste aanwinst op het gebied van behandelingen voor psychische klachten is de e-hulp via internet. Een methode die volgens wetenschappelijk onderzoek net zo succesvol kan zijn als een traditionele behandeling bij een psycholoog. Psyquin introduceerde eind 2009 de nieuwste variant van deze bewezen methode: interactieve zelfhulp. Interactieve zelfhulp combineert moderne e-learning en webtechnieken (web 2.0) met bestaande psychologische kennis over cognitieve gedragstherapie.

Traditionele coaching/therapie

De meest gebruikte vorm van therapie in deze tijd is de zogenaamde cognitieve gedragstherapie. Deze vorm van therapie is ontwikkeld door de Amerikaanse psychiater Aaron T. Beck. Voordat deze moderne vorm van behandeling voor psychische klachten zijn intrede deed, was men binnen de psychotherapie van mening dat psychische klachten voortkwamen uit processen in het onderbewustzijn. Om psychische klachten op te lossen moest de oorzaak opgespoord worden in het onderbewustzijn en de ervaring worden herbeleefd. Dit was een zeer tijdrovend en ingewikkeld proces, met wisselde resultaten.

Beck stelde met behulp van onderzoek een nieuwe theorie op. In zijn theorie stelt hij dat klachten veroorzaakt worden door de gedachten en opvattingen van een persoon. Het is niet de gebeurtenis zelf die klachten veroorzaakt, het is de manier waarop een persoon met deze gebeurtenis omgaat en het effect dat deze gebeurtenis heeft op zijn of haar gedachtenpatroon. Een bepaald gedachtenpatroon kan leiden tot een negatieve spiraal, waardoor uiteindelijk psychische klachten ontstaan.

Een duidelijk voorbeeld is hoogtevrees. De ene persoon zal op grote hoogte genieten van een prachtig uitzicht en de unieke nieuwe kijk op de wereld. Een andere persoon zal denken aan de gevaren die de hoogte oplevert, wat er allemaal mis kan gaan en wat er gebeurt indien hij of zij naar beneden valt. De eerste persoon geniet duidelijk van de ervaring en ervaart het geheel als zeer positief, terwijl de andere persoon heftige angsten heeft. Het enige verschil tussen deze personen zijn de gedachten die zij bij de gebeurtenis hebben. De angsten van de tweede persoon worden dus niet veroorzaakt door de gebeurtenis zelf, maar puur door de gedachten die men heeft bij de gebeurtenis. Cognitieve gedragstherapie richt zich op het opsporen en veranderen van deze negatieve gedachtenpatronen.

Een ander groot voordeel van cognitieve gedragstherapie, is het feit dat de therapie de achterliggende oorzaak van de klachten aanpakt. Bij een behandeling met medicijnen worden vaak slechts de symptomen onderdrukt, waardoor een patiënt gedurende langere tijd (soms zelfs voor altijd) afhankelijk is van de medicijnen. Bij het stopzetten van de medicatie komen de klachten vaak weer terug. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij succesvol inzetten van cognitieve gedragstherapie de kans op terugval ongeveer twee maal zo klein is als bij een behandeling met medicatie alleen.

Zelfhulp als vorm van therapie: werkt dat?

Ondanks de nieuwe methode van de cognitieve gedragstherapie blijft therapie een zeer arbeidsintensief en dus kostbaar proces. Een hulpverlener is veel tijd kwijt aan het voorbereiden en uitvoeren van de therapiesessies. Door de hoge kosten is therapie vaak niet kosteneffectief voor mensen die relatief 'milde' klachten hebben. Dit zijn klachten die niet direct een gevaar opleveren voor de patiënt of de omgeving van de patiënt. Helaas betekent dit niet dat iemand niet ontzettend veel last kan hebben van deze 'milde' klachten. Om deze mensen toch een behandeling te bieden is het concept zelfhulp ontwikkeld.

Bij zelfhulp gaat iemand zelfstandig aan de slag met informatie en opdrachten. Deze opdrachten zijn vaak gebaseerd op de theorie van de cognitieve gedragstherapie. De meest bekende vorm is het zelfhulpboek. Zelfhulp is dus een schakel voor de 'echte' therapie. Een toegankelijk en vooral veel goedkoper alternatief. Zelfhulp kan zeer effectief zijn in de vorm van zelfhulpgroepen bij verslaving. Het bekendste voorbeeld is misschien wel de Anonieme Alcoholisten.

Begeleide zelfhulp werkt nog beter

Op basis van een groot onderzoek, geleid door Pim Cuijpers, hoogleraar klinische psychologie aan de VU, blijkt dat begeleide zelfhulp even effectief is bij bepaalde psychische klachten als psychotherapie met een hulpverlener of een gesprek met een psycholoog. Het grote verschil tussen de effectiviteit van begeleide en onbegeleide zelfhulp zit hem in de begeleiding. Op het moment dat mensen verantwoording moeten afleggen over hun presteren en op een objectieve manier hun voortgang kunnen zien, zijn zij over het algemeen veel fanatieker en beter gemotiveerd. Het succes van zelfhulp hangt immers bijna volledig af van de motivatie van de gebruiker.

Interactieve zelfhulp, de nieuwe generatie begeleide zelfhulp

De online cursussen van Stichting Psyquin zijn ontwikkeld volgens de methodes van de cognitieve gedragstherapie en de begeleide zelfhulp. In tegenstelling tot andere aanbieders van e-hulp is er geen direct contact met een psycholoog of hulpverlener. Bij Psyquin werkt u zelfstandig aan uw leerprogramma. U kunt dus werken aan uw klachten op het moment dat het u het beste uitkomt en op een plek waar u zich goed op uw gemak voelt. Ons systeem registeert via psychologische tests uw voortgang en geeft u informatie, adviezen of tips en opdrachten, net zoals een echte hulpverlener dat zou doen. U legt verantwoording af aan uw online coach, die samen met u uw voortgang in de gaten houdt. Dankzij de geavanceerde techniek heeft u op elk gewenst moment inzicht in uw voortgang. Stichting Psyquin biedt dus een revolutionaire nieuwe vorm van begeleide zelfhulp. De missende schakel tussen het zelfhulpboek en de traditionele therapie. Zeer toegankelijk en tegen ongekend lage kosten.

Op dit moment biedt Stichting Psyquin een drietal modules:

• Module: Greep op Faalangst
• Module: Minder Piekeren
• Module: Beter Slapen

Probeer het zelf! Ga naar het Moduleoverzicht